× Στο Νησί
SOCIAL MEDIA

Η στάση ζωής και η κοινωνική προσφορά του εκπαιδευτικού και αντιστασιακού Βασίλη Αρχοντίδη

Γράφει ο Δημήτρης Μπουρνούς

Από το NEWSROOM Δημοσίευση 10/5/2023

Η στάση ζωής και η κοινωνική προσφορά του εκπαιδευτικού και αντιστασιακού Βασίλη Αρχοντίδη

Με τον θάνατο της συντοπίτισσας αρχαιολόγου Αγλαΐας Αρχοντίδου, γράφτηκαν πολλά για το έργο της, έγιναν δε και αναφορές στον πατέρα της Βασίλη Αρχοντίδη.  Έναν από τους πιο σημαντικούς εκπαιδευτικούς της Λέσβου, που δίδαξε στο Ά Γυμνάσιο Μυτιλήνης από το 1941 μέχρι το 1964. Γεννήθηκε στη Μόρια το 1904 και μετά το Γυμνάσιο, σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.  

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

-Ο μαθητής του, Βάσος Βόμβας στο βιβλίο του « Αναμνησιολογία», αναφέρει ότι ο σπουδαίος καθηγητής γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Νικόλαος Ανδριώτης, θεωρούσε πανεπιστημιακού επιπέδου τους καθηγητές του Γυμνασίου της Μυτιλήνης ( Αρχοντίδη, Σαμάρα, Ματζουράνη, Μουτζούρη,Πράσινο, Κλήμη, Τριανταφύλλου, Αργυρόπουλο, Καραβασίλη, Τζιρίδη, Σταύρο Παρασκευαίδη…).

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Κώστας Μίσσιος γράφει ότι ο Βασίλης Αρχοντίδης κατά τη διάρκεια της κατοχής  εντάχθηκε στο ΕΑΜ και συμμετείχε στην έκδοση του περιοδικού  «Λεσβιακά Γράμματα», κρατώντας ψηλά το φρόνημα των συμπατριωτών του. Η συμμετοχή του στην Αντίσταση μέσα από τις οργανώσεις του ΕΑΜ και η πίστη του σε μια διαφορετική κοινωνία… «αμείβεται» από το ανώμαλο καθεστώς το 1947 με απόλυση, βάσει του ψηφίσματος Θ’/ 1946 « περί εξυγιάνσεως των Δημοσίων Υπηρεσιών…». Μια από τις δυσκολότερες περιόδους της ζωής του, αφού έχει παντρευτεί από το 1943 την Άννα Καραπαναγιώτη στον Άγιο Βασίλη της Μόριας, έχει γεννηθεί δε και η κόρη του Αγλαΐα. Δικαιώθηκε πολύ αργότερα, αλλά στην διάρκεια της διχτατορίας του 1967-1974, του στέρησαν βαθμούς και του περιέκοψαν τη σύνταξη, όπως και πολλών άλλων κυνηγημένων δημοσίων υπαλλήλων. Θα δικαιωθεί και πάλι μετά τη διχτατορία και θα φύγει από τη ζωή το 1983.

 

-Ο μαθητής του Δημήτρης Σαραντάκος,  γράφει μεταξύ άλλων, για τον Βασίλη Αρχοντίδη : «Τον είχαμε καθηγητή ελληνικών (αρχαίων και νέων) και ιστορίας, στην εβδόμη οκταταξίου, δηλαδή στο σχολικό έτος 1944 - 1945. Ήταν μια περίεργη χρονιά, το μεσοδιάστημα μεταξύ της Απελευθέρωσης και του Εμφυλίου, που θα άρχιζε ένα χρόνο μετά. Ήταν μια εποχή γεμάτη προσδοκίες, που έμειναν ανεκπλήρωτες, φορτωμένη με ελπίδες που όλες διαψεύστηκαν. Τον Βασίλη τον Αρχοντίδη τον ξέραμε καλά και τον σεβόμαστε, γιατί ήταν παλιός καθηγητής και ο καλύτερος ίσως φιλόλογος του 1ου Γυμνασίου και όλης της πόλης.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

…Όταν ανάλαβε την τάξη μας δε χρειάστηκε να καταφύγει στο άγριο για να μας τιθασεύσει. Κάτι τέτοιο άλλωστε το απέκλειε ο πράος χαρακτήρας του. Βέβαια δεν ήμασταν πια οι ημιάγριοι, που είχε παραλάβει ο Μίλτης, αλλά όσο να είναι την καζούρα μας την κάναμε.

…Υποπτεύομαι πως του Αρχοντίδη του άρεσε λιγάκι η καζούρα. Ενδόμυχα γλεντούσε τον ορυμαγδό της, αντιμετωπίζοντάς την με πρόσωπο ατάραχο, αλλά με μάτια που έφεγγαν από μια απόκρυφη, εσωτερική ευθυμία. Καθώς ήταν ψηλός, η μορφή του ξεχώριζε πάνω από τα κουρεμένα κεφάλια μας, όταν μετά το χτύπημα του κουδουνιού μπαίναμε κοπαδιαστά στις τάξεις.    

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

                                                                                 

…Σ’ αντίθεση με τον Μίλτη ( Παρασκευαίδη), που έτσι και φαινόταν στο άνοιγμα της πόρτας η λιγνή σιλουέτα του, γινόταν αμέσως νεκρική σιγή, την είσοδο του Αρχοντίδη στην τάξη τη χαιρέτιζε έκρηξη από φωνές και φασαρία. Εκείνος έστεκε πάνω από αυτά. Γαλήνιος και ατάραχος, (ολύμπιο τον έλεγε ο Τσερνόγλου), πήγαινε ως την έδρα και στεκόταν όρθιος, περιμένοντας να καταλαγιάσει ο θόρυβος, ενώ το αγαθότατο πρόσωπό του μας φώτιζε, όπως ένας φάρος φωτίζει τα αγριεμένα κύματα.

…Με το που άρχιζε το μάθημα, συνάρπαζε όλη την τάξη και σε λίγα λεπτά δεν ακουγόταν ούτε ψίθυρος. Μιλούσε πολύ απλά, χωρίς στερεότυπες εκφράσεις, χωρίς ρητορικά σχήματα, ανακατεύοντας ανέκδοτα από τη φοιτητική του ζωή ή απλά καθημερινά περιστατικά, ενώ μας μυούσε ταυτόχρονα στην ουμανιστική σκέψη, μας έμπαζε στη μαγεία του ελληνικού πνεύματος, μας έδινε τα πρώτα στοιχεία της διαλεκτικής και της φιλοσοφίας. Εμείς ρουφούσαμε τα λόγια του.

…Μια διάλεξη του Βασίλη Αρχοντίδη μας, που έγινε στην αίθουσα του γειτονικού ΦΟΜ, είχε κάνει μεγάλη εντύπωση. Μίλησε για τις αιτίες που γέννησαν τον ναζισμό και ανάλυσε τις μεθόδους που μεταχειρίστηκε ο Χίτλερ για να επικρατήσει. Ακούγοντάς τον αισθανόσουν την οδύνη και την απορία ταυτόχρονα του ομιλητή, αυτού του γερμανοθρεμμένου ουμανιστή, για το κατάντημα ενός μεγάλου και πολιτισμένου λαού, που ο φασισμός  μετέτρεψε σε δήμιο της Ευρώπης. 

…Χρησιμοποίησε γλώσσα απλή, κατανοητή, απέφυγε καθιερωμένες εκφράσεις και δεν παρέθεσε κανένα τσιτάτο από τους κλασσικούς του μαρξισμού, όπως κατά κανόνα γινόταν τότε. Ακόμα πιο χαρακτηριστικό της διάλεξης του ήταν πως δε μίλησε με μίσος για τους Γερμανούς, πράγμα που ήταν πολύ της μόδας τότε, αλλά με έναν τρόπο που σ’ έκανε να μισήσεις το φασισμό.

 

…Ο Αρχοντίδης δεν ήταν ο απόμακρος σοφός, ο κλεισμένος στο γραφείο του και τριγυρισμένος με τα βιβλία του. Ήταν ο πραγματικός παιδαγωγός, που με τη στάση και τη συμπεριφορά του σε φρονημάτιζε.

…Ο Αρχοντίδης στον πόλεμο είχε υπηρετήσει απλός στρατιώτης και πολέμησε στη Μακεδονία, από το Τριεθνές ως τα Τέμπη. Και αυτό δε μας το είπε για να καυχηθεί. Τόχε φέρει έτσι η κουβέντα κατά την ώρα του μαθήματος. Στην Κατοχή, πάλι, είχε οργανωθεί στην Αντίσταση, όπως και πολλοί άλλοι εκπαιδευτικοί και οι περισσότεροι διανοούμενοι του νησιού. Άρχισε μάλιστα να μαθαίνει ρωσικά.

 …Στον Αρχοντίδη χρωστά, κατά μεγάλο μέρος, η Μυτιλήνη τη Δημόσια Βιβλιοθήκη της. Όταν μετά τη φυγή των Γερμανών ήρθαν στην επιφάνεια τα κιβώτια με τα βιβλία, που αποδείχτηκε πως ανήκαν στον Βερναρδάκη, ο οποίος τα είχε κληροδοτήσει στην πόλη μας, για να αποτελέσουν τον πυρήνα της βιβλιοθήκης της, συνεννοήθηκε με τον Στρατή τον Βαρελτζίδη, συγκρότησαν Επιτροπή, που βρήκε το κατάλληλο κτίριο και με την εθελοντική προσφορά των μαθητών του Γυμνασίου, τα κιβώτια μεταφέρθηκαν εκεί, ανοίχτηκαν και τα βιβλία καταγράφηκαν συστηματικά. Ζήσαμε τότε πολλές αξέχαστες μέρες, καθαρίζοντας από τις σκόνες ή τη μούχλα, ταξινομώντας και καταγράφοντας, χιλιάδες  βιβλία».

 Ο Δήμος Μυτιλήνης μετά τη διχτατορία τιμώντας τον Βασίλη Αρχοντίδη, έδωσε το όνομά του σε έναν δρόμο της περιοχής Ακαδημία.

 

ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ
Tο stonisi.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

21 Απρίλη...

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΛΑΔΙΤΗΣ, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ειρήνης Λέσβου
ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ

Βιομηχανική κληρονομιά, από την Ξάνθη… στη Μυτιλήνη;

Μιλήσαμε με τη βιομηχανική αρχαιολόγο, Μαρία Πετρά, υπεύθυνη της εταιρείας Παστάλι που συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Τι γνωρίζουμε σήμερα για τον αυτισμό

Γράφει η ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΖΗΣΗ, Καθηγήτρια Ψυχολογίας, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
ΑΧΙΝΟΣ

Πάτησε τον Αχινό, 25/4/2024

Το καυστικό σχόλιο της ημέρας
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ

Ένα μυθιστόρημα «αληθινό» για την πολιτική και τη Δικαιοσύνη

Με αφορμή την παρουσίαση βιβλίου του Δημήτρη Χατζηχαραλάμπους το Σάββατο στα Κεντρικά Λύκεια Μυτιλήνης, μιλήσαμε με τον συγγραφέα
ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Αποβολή, διαπόμπευση, λοβοτομή

Γράφει ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, δημοσιογράφος
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

ΒΑΣΤΡΙΑ: Στην καρδιά του Δάσους…

Ένα «μεγαλείο» ανευθυνότητας –Γράφει ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΟΜΝΗΝΑΚΑΣ*
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Κοινωνικές Συμμαχίες

Γράφει ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΡΛΑΣ, γιατρός
ΑΧΙΝΟΣ

Πάτησε τον Αχινό, 22/4/2024

Το καυστικό σχόλιο της ημέρας
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Κορίτσι έξι χρόνων μόνο χωρίς γονείς, έξω από την Ασφάλεια

Οι πρώτες μέρες της χούντας στη Μυτιλήνη μέσα από τις αναμνήσεις - Γράφει η ΝΟΡΑ ΡΑΛΛΗ*
ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

Όψιμοι θιασώτες

Γράφει ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΜΑΡΙΝΑΤΟΣ, δικηγόρος, στέλεχος της Νέας Αριστεράς Λέσβου