Γράφει η Αθανασία Δαφιώτη, Δημοσιογράφος-Θεατρολόγος-Συγγραφέας

Η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά εδώ και 68 ολόκληρα χρόνια, από το 1955, λειτουργεί και προάγει την τέχνη της συγγραφής, καθώς και της εικονογράφησης! Προάγει το βιβλίο! Ήρθε η ώρα να την γνωρίσουμε καλύτερα! Ενόψει της ανακοίνωσης τελετής απονομής των φετινών βραβείων στις 10 Δεκεμβρίου, έχουμε την χαρά και την τιμή, να συνομιλούμε με την πρόεδρο της Γ.Λ.Σ., κυρία Άννα Βασιλειάδη.

1. Κυρία Βασιλειάδη, μιλήστε μας για την Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, για τους σκοπούς και τους στόχους της.

Η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά είναι μη κερδοσκοπικό σωματείο με σκοπό:

1. Τη φροντίδα για τη διάδοση της νεοελληνικής λογοτεχνίας και ιδιαίτερα της παιδικής

λογοτεχνίας στην Ελλάδα και στον ελληνισμό του εξωτερικού.

2. Την πνευματική και επαγγελματική επικοινωνία και συνεργασία με αντίστοιχους

λογοτεχνικούς οργανισμούς της Ελλάδας ή του εξωτερικού.

3. Την ανάπτυξη κρατικού ενδιαφέροντος για ό,τι έχει σχέση με την προώθηση και την

προστασία καθώς και την διάδοση του παιδικού βιβλίου.

4. Την προαγωγή του παιδικού βιβλίου με κάθε νόμιμο και πρόσφορο μέσο.

5. Την συμβολή στην πνευματική ανάπτυξη της χώρας μας με τη συγγραφή βιβλίων που θα

προβάλλουν τον ελληνικό πολιτισμό, την ελληνική παράδοση και γενικά τη δημιουργία

κινήτρων για τη συγγραφή βιβλίων που έχουν εθνική και διεθνή απήχηση.

Έδρα της είναι η Αθήνα και λειτουργεί από το 1955

Στα μέσα της δεκαετίας του ’50, μιας μεταπολεμικής περιόδου που η Ελλάδα ακόμα προσπαθούσε να επουλώσει τις πληγές της και να βρει τα πατήματά της οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά, η Ιωάννα Μπουκουβάλα-Αναγνώστου εκφράζει την ανησυχία της για την λογοτεχνία για παιδιά στην επίσης σπουδαία Τατιάνα Σταύρου. Οι δυο τους επικοινωνούν – με επιστολές τότε – με κάποιες φίλες συγγραφείς και τις καλούν να συναντηθούν για να μοιραστούν τις σκέψεις τους και την αγάπη τους για τη λογοτεχνία.

Έτσι, πάνω από μερικά φλυτζάνια τσάι, γίνεται η πρώτη συνάντηση που θα την ακολουθήσουν αμέτρητες ακόμα, της «Συντροφιάς Αγάπης» όπως την πρωτοαποκάλεσαν τότε.

Βρίσκονταν πότε στο σπίτι της Τατιάνας Σταύρου, πότε στης Λίλας Καρανικόλα και άλλοτε στης Ιωάννας Μπουκουβάλα-Αναγνώστου, στης Διαλεχτής Ζευγώλη-Γλέζου, στης Ελένης Ουράνη, στης Ξένης Κερασιώτη, στης Νίκης Πέρδικα, στης Αλεξάνδρας Πλακωτάρη. Η ατμόσφαιρα ήταν φιλική, ζεστή, εγκάρδια, με τσάι, γλυκά και εδέσματα στο τραπέζι. Και βέβαια μ’ ένα φιλολογικό θέμα πάντοτε για συζήτηση. Τότε ήταν που η Λιλή Ιακωβίδη ζήτησε να έρχεται και η Ρένα Καρθαίου στις συγκεντρώσεις τους. Κι ας ήταν μικρότερη απ’ όλες. Η είσοδός της στη Συντροφιά αποδείχτηκε ιδιαίτερα σημαντική καθώς ήταν εκείνη που το 1958 πρότεινε να προκηρύξουν διαγωνισμό συγγραφής παιδικού βιβλίου.

Την πρώτη Κριτική Επιτροπή που συνέταξε την προκήρυξη του πανελλήνιου διαγωνισμού την αποτελούσαν: Τατιάνα Σταύρου, Ιωάννα Μπουκουβάλα-Αναγνώστου, Αθηνά Ταρσούλη, Νίκη Πέρδικα, Μελισσάνθη, Λιλή Ιακωβίδη, Αλεξάνδρα Πλακωτάρη και Ρένα Καρθαίου.

Η απονομή των βραβείων γινόταν στην αίθουσα του Παρνασσού.

Πρόεδρος και εμψυχωτής της «συντροφιάς αγάπης» ήταν η Τατιάνα Σταύρου έχοντας στο πλευρό της πολλές λογοτέχνιδες εκείνης της εποχής.

Τη σκυτάλη παρέλαβε από την Τατιάνα Σταύρου - και παρέμεινε επί πολλά χρόνια Πρόεδρος - η Αγγελική Βαρελλά.

2. Γιατί είναι και σήμερα τόσο σημαντικό το έργο της.

Από το 1958, στις αρχές κάθε χρονιάς, η Γ.Λ.Σ. προκηρύσσει τον ετήσιο διαγωνισμό συγγραφής βιβλίων για παιδιά και για εφήβους, με ποικίλα θέματα που εναλλάσσονται στην πορεία του χρόνου.

Έχουν αθλοθετηθεί κατηγορίες όπως ιστορικό μυθιστόρημα, ταξιδιωτικό, φαντασίας, μυθιστόρημα με θέμα τις Αλησμόνητες Πατρίδες, το περιβάλλον, την καθημερινή ζωή και τους προβληματισμούς των παιδιών. Κι ακόμα, αστυνομικό μυθιστόρημα, μυθιστόρημα με θέμα “Ένας Έλληνας μακριά απ΄την πατρίδα” και άλλα. Επίσης ποίηση για παιδιά, μικρές ιστορίες, παραμύθι, θέατρο για παιδιά, καθώς και μελέτες και μονογραφίες σχετικές με συγγραφείς της λογοτεχνίας για παιδιά. Επιβραβεύονται εκπαιδευτικοί και φορείς που προωθούν το παιδικό και εφηβικό ανάγνωσμα και τιμώνται Έλληνες συγγραφείς, για το σύνολο του έργου και της προσφοράς τους.

Σκοπός των διαγωνισμών είναι να ενθαρρυνθούν οι νέοι, κυρίως, συγγραφείς να γράψουν βιβλία που να ενδιαφέρουν και να προσελκύουν τα παιδιά και τους νέους, δίνοντάς τους πρότυπα και αισιοδοξία για τη ζωή. Στο πλαίσιο αυτό κινούνται τα κριτήρια των επιτροπών κρίσης, σε συνδυασμό με την καλλιέργεια και την αισθητική του Λόγου.

Οι διακρίσεις μας συνοδεύονται από μία Περγαμηνή και ένα συμβολικό δώρο χρηματικό ή σε βιβλία -, που ορίζουν οι Αθλοθέτες μας.

Εκτός από τις διακρίσεις για συγγραφή και εικονογράφηση, προβλέπονται διακρίσεις για σχολικά έντυπα και δράσεις φιλαναγνωσίας. Είναι οι μόνες που αφορούν παιδιά-δημιουργούς.

Οι επιτροπές κρίσης συντίθενται κάθε χρόνο, από διαφορετικούς καταξιωμένους λογοτέχνες κυρίως αλλά και ακαδημαϊκούς.

Το σκεπτικό των Λογοτεχνικών μας Διαγωνισμών αναφέρεται σε όλες τις προκηρύξεις και είναι:

Τα έργα πρέπει να είναι λογοτεχνικά, προσεγμένα στη γλώσσα, να εμπνέουν αισιοδοξία και πίστη για τη ζωή και να κινούνται μέσα στην ελληνική πραγματικότητα.

Στους όρους ρητά αναφέρεται ότι:

ΤΑ ΕΡΓΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΩΤΟΤΥΠΑ, να μην έχουν δημοσιευτεί, προβληθεί ή παρουσιαστεί με οποιοδήποτε τρόπο, σε οποιοδήποτε μέσο ή διαγωνισμό, οπουδήποτε.

Καθώς και:

Παρακαλούμε να τηρείται αυστηρά ο όρος της ανωνυμίας καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. (Εξαιρούνται οι κατηγορίες σχολείων και σχολικών δραστηριοτήτων που δεν υπόκεινται στον όρο της ανωνυμίας.)

Ο όρος αυτός είναι απαράβατος απαρχής της ιστορίας των Λογοτεχνικών μας Διαγωνισμών και η παραβίασή του αποτελεί λόγο ακύρωσης της συμμετοχής. Όρος που εξασφαλίζει την αντικειμενικότητα των επιτροπών, οι οποίες κρίνουν απερίσπαστα τα έργα χωρίς επιρροές από προσωπικές σχέσεις και προτιμήσεις.

3. Ο λογοτεχνικός διαγωνισμός πόσο βοηθά τους νέους συγγραφείς, μα και τους συγγραφείς γενικότερα; Τι αντίκρισμα έχουν για τους εκδότες τα βραβεία και οι έπαινοι της;

Η πορεία της Συντροφιάς μας ξεκίνησε... συντροφικά.

Τότε που στην Ελλάδα βραβεύσεις λογοτεχνικές ακόμη δεν υπήρχαν, και δη για παιδική λογοτεχνία.

Κάπου στην Αμερική δειλά δειλά ξεπρόβαλαν κάποια βραβεία. Μακριά από την κοιτίδα του πολιτισμού, μακριά από τη χώρα που έδωσε τον λόγο, την ποίηση, το θέατρο, κι άνοιξε τις πόρτες στον κόσμο.

Έτσι, εκείνες οι πρώτες σπουδαίες κυρίες αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, τα όνειρά τους, την αγάπη τους για τη λογοτεχνία και τα παιδιά, την αγάπη τους για τη μάθηση και το καλλιεργημένο πνεύμα, την αγάπη τους για τον κόσμο...

Και η ιδέα έγινε θεσμός. Και χρόνια τώρα η Γ.Λ.Σ. χαίρεται να επαινεί και να βραβεύει, να υποστηρίζει τα όνειρα και τις προσδοκίες νέων ανθρώπων, να υποδέχεται νέα μέλη, να αναζητά τη λογοτεχνικότητα, την ευαισθησία, την παιδικότητα, και να αγωνίζεται να τη βλέπει τυπωμένη στο χαρτί για να τη μοιράζεται με όλα τα παιδιά.

Η ΓΛΣ συνεχίζει το έργο που παρέλαβε με πίστη και πείσμα στο όραμα εκείνων των χαρισματικών γυναικών και προκηρύσσει κάθε χρόνο τον Λογοτεχνικό της Διαγωνισμό συγγραφής και εικονογράφησης βιβλίων για παιδιά και νέους.

Έχει κυλήσει πολύ νερό στο ποτάμι από τον πρώτο αθλοθέτη, τον εκδοτικό οίκο Ι. Βασιλείου, και τη δήλωση της Τατιάνας Σταύρου για την «ελληνοποίηση» του παιδικού βιβλίου:

«Πάντοτε θα μας μαγεύει το Θαυμαστό Ταξίδι της Λάγκερλεφ. Και τα Παραμύθια του Άντερσεν δε θα τα εκτοπίσει κανείς. Την ελληνοποίηση του Παιδικού βιβλίου που ζητούμε δεν την περιορίζουμε σε εξωτερικά σχήματα. Θα επιθυμούσαμε να μην τρέφονται τα Ελληνόπουλα μοναχά με ξένες τροφές. Να ’χουν παράλληλα και τις εγχώριες. Να υπάρχουμε κι εμείς μέσα στο παραμύθι, στο τραγούδι, σαν λαός, σαν Έθνος, σαν ιστορία, με τις παραδόσεις μας, την ψυχή μας».

Οι αθλοθέτες έχουν γίνει αρκετοί και μας τιμούν με την εμπιστοσύνη τους και τη θέρμη τους στους ετήσιους διαγωνισμούς μας.

Ο διαγωνισμός αυτός, παραδοσιακά, στόχο έχει να στηρίζει τους πρωτοεμφανιζόμενους – και όχι μόνον – δημιουργούς και να τους δίνει βήμα και δρόμο προς την εκδοτική οδό.

Είναι μεγάλη μας χαρά όταν τέτοια έργα ξεχωρίζουν και ενισχύουν τον χώρο του βιβλίου για παιδιά και νέους με ποιοτικά αναγνώσματα.

Ο στόχος και η επιθυμία της Λογοτεχνικής μας Συντροφιάς είναι ακριβώς αυτός!

Νιώθουμε χαρά αλλά και υπερηφάνεια όταν μέσα στον αριθμό των υποψήφιων έργων καταφέρνουμε κι ανακαλύπτουμε μικρά διαμάντια που ενδεχομένως μπορούν να στολίσουν την λογοτεχνία για παιδιά και νέους.

Στην πορεία των χρόνων, μεγάλα ονόματα λογοτεχνών έχουν ξεκινήσει την πορεία τους μετά από διάκριση στους λογοτεχνικούς μας διαγωνισμούς και αυτό συνεχίζει ακόμα και τώρα, με την κατηγορία της εικονογράφησης να έχει επίσης προστεθεί τα τελευταία χρόνια.

Στον εκδοτικό χώρο οι κρίσεις των διαγωνισμών μας διαπιστώνουμε ότι έχουν μεγάλη βαρύτητα αφού, όχι μόνο συνεχίζουν να αθλοθετούν και να εκδίδουν τα έργα που παίρνουν το Βραβείο στην κατηγορία της αθλοθεσίας τους αλλά γνωρίζουμε ότι δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα όταν παραλαμβάνουν έργα και εκτός της αθλοθεσίας τους τα οποία έχουν διάκριση από τη ΓΛΣ.

4. Ευρύ το φάσμα των κατηγοριών! Αυτό είναι ιδιαίτερο, ξεχωριστό και πολύ βοηθητικό επίσης!

Πραγματικά έχουμε τη χαρά και την τιμή να έχουμε αρκετούς αθλοθέτες, τόσο εκδότες όσο και ανεξάρτητους, που καλύπτουν μια ευρεία γκάμα ζητούμενης θεματικής.

Οι κατηγορίες μας τα τελευταία χρόνια περιλαμβάνουν μυθιστόρημα, ιστορίες βραχείας φόρμας, αστυνομικό μυθιστόρημα, εφηβικό μυθιστόρημα, βιβλίο γνώσεων βραχείας και εκτενούς φόρμας, διήγημα, ποίηση, μυθιστόρημα για τις αλησμόνητες πατρίδες, εικονογράφηση, σχολικά έντυπα, δράσεις για την προώθηση της λογοτεχνίας και της δημιουργικής γραφής.

Η απαιτήσεις κάθε κατηγορίας ως προς την έκταση και το ηλικιακό κοινό, καθορίζονται σε συνεργασία με τους αθλοθέτες και φυσικά δεν πρέπει να συμπίπτουν μεταξύ τους.

Φυσικά δεν είναι δυνατόν να καλύψουμε κάθε τι που ενδεχομένως έχουν οι δημιουργοί στην έμπνευσή τους, οπότε και καλούνται να εμπνευστούν κάτι που να εμπίπτει στις θεματικές που ορίζει ο διαγωνισμός.

5. Πώς μπορεί να συμμετάσχει κάποια/ος; Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται;

Τι πρέπει να γνωρίζει; Πχ., το έργο να είναι ανέκδοτο; Η θεματική είναι συγκεκριμένη;

Οι θεματικές, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, είναι συγκεκριμένες. Στο πρώτο τρίμηνο κάθε χρόνου, κατά το τέλος Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου, είναι έτοιμη και ανακοινώνεται η προκήρυξη του διαγωνισμού που αφορά την τρέχουσα χρονιά.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να δουν τις θεματικές και να επιλέξουν εκείνη με την οποία θέλουν να ασχοληθούν. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνουν στο ζητούμενο θέμα της κατηγορίας αλλά και στον ζητούμενο/επιτρεπόμενο αριθμό λέξεων. Δυστυχώς κάποια έργα αποκλείονται για τέτοιες απροσεξίες. Αν, για παράδειγμα, μια κατηγορία απαιτεί 1.200 λέξεις, ένα έργο που θα κατατεθεί με 700 θεωρείται άκυρο και δεν συμμετέχει καν. Αν, επίσης, μια κατηγορία ορίζει στην επεξηγηματική περιγραφή «όχι λαϊκότροπα παραμύθια» και το έργο που θα κατατεθεί είναι λαϊκότροπο παραμύθι, τότε κρίνεται ως «εκτός κατηγορίας» και δεν λαμβάνει σχόλια.

Τα έργα, όπως έχει ήδη ειπωθεί και αναφέρεται και στην προκήρυξη, πρέπει να είναι ανέκδοτα, πρωτότυπα, να μην έχουν δημοσιευτεί πουθενά.

Έργα που έχουν αξιολογηθεί στο παρελθόν και κατατίθενται εκ νέου με διορθώσεις βάση των σχολίων που έχουν ήδη λάβει, αποκλείονται από τον διαγωνισμό και δεν κρίνονται ξανά.

Η λέξη «πρωτότυπο» ενέχει ευρείες έννοιες: ένα έργο μπορεί να είναι πρωτότυπο είτε ως προς το θέμα του, είτε ως προς τον τρόπο χειρισμού του – ειδικά στην εποχή μας που η βιβλιοπαραγωγή είναι πολυάριθμη και τα περισσότερα θέματα έχουν ήδη θιγεί, αν και

πάντα υπάρχουν δημιουργοί που εμπνέονται κάτι καινούργιο. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η πρωτοτυπία σίγουρα ορίζει και την πρώτη εμφάνιση του έργου στον συγκεκριμένο διαγωνισμό.

Στην προκήρυξη που ανακοινώνεται, δίνονται λεπτομερείς και σαφείς οδηγίες τόσο για τις απαιτήσεις του διαγωνισμού όσο για τον τρόπο και τις ημερομηνίες κατάθεσης των έργων. Επίσης είναι διαθέσιμη η ηλεκτρονική διεύθυνση του διαγωνισμού για ερωτήσεις και διευκρινήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του διαγωνισμού.

Φέτος ο διαγωνισμός υιοθέτησε και μια πρωτοτυπία: τα έργα πλέον κατατίθενται σε ηλεκτρονική διεύθυνση της ΓΛΣ που είναι ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό.

6. Είναι ένας αδιάβλητος διαγωνισμός, κατά κοινή ομολογία! Τι έχετε να μας πείτε για τις επιτροπές της Γ.Λ.Σ., από την οποία έχουν περάσει μεγάλα ονόματα της ελληνικής Λογοτεχνίας;

Είναι πραγματικά αδιάβλητος καθώς ο πιο σημαντικός και απαράβατος όρος του είναι αυτός της ανωνυμίας. Όλα τα έργα κατατίθενται με ψευδώνυμο.

Τα πραγματικά στοιχεία του/της δημιουργού στέλνονται σε ξεχωριστό, σφραγισμένο φάκελο. Ανοίγονται μόνο οι φάκελοι με τα πραγματικά στοιχεία όσων διακρίνονται – μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής - και οι υπόλοιποι καταστρέφονται.

Με αυτόν τον τρόπο τα έργα αξιολογούνται μόνον ως έργα, χωρίς τα μέλη των επιτροπών να επηρεάζονται από την ταυτότητα των προσώπων που τα έχουν καταθέσει.

Αυτό δεν προστατεύει μόνο την αντικειμενικότητα των αξιολογήσεων αλλά διευκολύνει και τους δημιουργούς που ενδεχομένως έχουν μια, ας την πούμε, συστολή στο να καταθέσουν τα έργα τους και να εκτεθούν σε αξιολόγηση, αφού ξέρουν ότι αν δεν διακριθούν θα παραμείνουν ανώνυμοι/ες.

Όπως ειπώθηκε, ο όρος αυτός είναι αυστηρά απαράβατος και κάθε είδους αποκάλυψη στοιχείων με οποιονδήποτε τρόπο, θέτει την υποψηφιότητα άκυρη.

Οι μόνες κατηγορίες που εξαιρούνται αυτού του όρου είναι των σχολικών εντύπων Α’/θμιας και Β’/θμιας καθώς και οι δράσεις σχετικές με τη λογοτεχνία και τη δημιουργική γραφή Α’/θμιας όπου συμμετέχουν σχολεία και η ανωνυμία δεν είναι εφικτή αλλά ούτε και απαραίτητη.

Στην προκήρυξη υπάρχει και μια τελευταία κατηγορία, ένα Βραβείο που δίνεται σε συγγραφέα για το σύνολο του έργου και την προσφορά του/της στη λογοτεχνία για παιδιά. Το Βραβείο αυτό λεγόταν «Τατιάνα Σταύρου» και χορηγούνταν από συγγενή της αείμνηστης Τατιάνας Σταύρου, αργότερα από τη ΓΛΣ και στο τέλος από την κυρία Αγγελική Βαρελλά. Από το 2022, μετά την απώλεια της αγαπημένης μας Αγγελικής Βαρελλά, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, μετονομάστηκε σε Βραβείο «Αγγελική Βαρελλά» και αποφάσισε να το χορηγεί η οικογένεια του Παναγιώτη Βαρελά (Παναγιώτης, Τόνια, Αγγελική, Μάριος)

Στην κατηγορία αυτή δεν κατατίθενται υποψηφιότητες αλλά η απόφαση λαμβάνεται από το εκάστοτε Διοικητικό Συμβούλιο. Επίσης, δεν είναι υποχρεωτικό να δίνεται κάθε χρόνο.

Οι επιτροπές, σε όλες τις κατηγορίες, είναι 5μελείς. Αποτελούνται από λογοτέχνιδες και λογοτέχνες, κυρίως μέλη μας, αλλά και από ακαδημαϊκούς με σημαντική εξειδίκευση και

ενασχόληση στον χώρο της λογοτεχνίας για παιδιά και νέους. Σε κάθε κατηγορία υπάρχει ένας εκπρόσωπος του αθλοθέτη.

Είναι φοβερά δύσκολο, ένα έργο που κατατίθεται για διάκριση να αξιολογηθεί από έναν και μόνο άνθρωπο. Είναι τεράστια η ευθύνη ακόμη και για μια 5μελή επιτροπή, οπότε ας φανταστεί κανείς πόσο είναι το βάρος της ευθύνης ατομικά. Ο αριθμός των 5 ατόμων έχει αποδειχθεί ικανός να διασφαλίσει ότι το κάθε έργο θα αξιολογηθεί πολύπλευρα.

Τα μέλη των επιτροπών διαφοροποιούνται ανά κατηγορία και ανά έτη και δεν ανακοινώνονται παρά μόνο στην Απονομή.

Επίσης να σημειωθεί ότι δεν μπορούν να συμμετέχουν στον διαγωνισμό τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και τα μέλη των επιτροπών, καθώς και οι συγγενείς τους μέχρι γ’ βαθμού.

7. Ας πούμε στη συνέχεια για τα βραβεία, που είναι πολλά και διαφορετικά!

 Αυτό που βρίσκω πραγματικά πολύ ιδιαίτερο, είναι το γεγονός ότι, ακόμα και τα έργα που δεν διακρίνονται , λαμβάνουν ενημέρωση και σχόλια διορθωτικά, όπως μου είπατε στην προ συνεννόηση της γραπτής μας συνέντευξης! Αυτό το λέω γενναιόδωρο δώρο!

Κάθε μέλος της επιτροπής μελετάει προσεκτικά το κάθε έργο της κατηγορίας στην οποία ανήκει και κάνει τις δικές του/της σημειώσεις και παρατηρήσεις.

Αφού έχει ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, ακολουθεί συνάντηση της επιτροπής όπου γίνεται αναλυτική συζήτηση για κάθε έργο ξεχωριστά. Τα συνοπτικά σχόλια που ανακοινώνονται και αναρτώνται είναι αποτέλεσμα της συνολικής άποψης της επιτροπής της κάθε κατηγορίας. Αναλυτικά σχόλια λαμβάνουν και τα έργα που έχουν διακριθεί, καθώς το κείμενο των περγαμηνών αντιπροσωπεύει ένα μέρος, το πιο συνοπτικό, της άποψης της επιτροπής και ενδέχεται να υπάρχει η επιθυμία να ειπωθούν περισσότερα σχόλια είτε ενθουσιασμού (στην περίπτωση Βραβείου) είτε ακόμα και παρατηρήσεων (στις περιπτώσεις Επαίνου ή Ευφήμου Μνείας) που θα μπορούσαν να έχουν κάνει το έργο να πάρει ακόμη καλύτερη διάκριση.

Ακόμα και τα έργα που δεν διακρίνονται λαμβάνουν συνοπτικά σχόλια ώστε να γνωρίζουν οι δημιουργοί ποια ήταν τα θετικά και ποια τα τρωτά τους σημεία. Έτσι θα μπορούν να καταλάβουν τι ακριβώς τους ζητούσε η κατηγορία, τι απαιτεί η συγγραφή, και σε τι θα πρέπει να δουλέψουν περισσότερο για να εξελιχθούν.

Είναι συγκινητικό όταν μας ομολογούν ότι είχαν καταθέσει έργα τους και παλαιότερα και δεν είχαν διακριθεί, όμως δούλεψαν πάνω στις παρατηρήσεις που τους είχαν γίνει ξανά και ξανά, μέχρι που μας έφεραν κάποιο άλλο έργο τους που άξιζε διάκρισης.

Είναι επίσης συγκινητικό όταν κάποιοι δημιουργοί μετά τον διαγωνισμό, έχουν δουλέψει εκ νέου το έργο τους και παρά το γεγονός ότι το αρχικό έργο που κατατέθηκε δεν έλαβε κάποια διάκριση, το διορθωμένο κατάφερε να βρει την εκδοτική οδό.

Οι διακρίσεις είναι τρεις και δεν έχουν την παραδοσιακή σχέση του 1ου, 2ου, 3ου σε επιδόσεις αλλά αξιολογούνται με πολλαπλές λογοτεχνικές απαιτήσεις. Από την αρχή αυτής της ιδέας, ο διαγωνισμός αυτός είχε βάλει τον πήχη ψηλά και παραμένει πεισματικά σε αυτή την «αυστηρότητα» όχι για να πικραίνει τους υποψήφιους αλλά για να ξέρουν τόσο αυτοί όσο και ο εκδοτικός χώρος ότι οι διακρίσεις της ΓΛΣ έχουν αξιοπιστία σε αυτά που απαιτούνται.

Απόδειξη είναι και η πορεία που έχουν πάρει έργα που έχουν διακριθεί αλλά και οι δημιουργοί τους στη συνέχεια.

Το «Βραβείο» εμπλέκει και έκδοση του έργου από τον εκδοτικό οίκο που το αθλοθετεί και απαιτεί απόλυτη ομοφωνία της επιτροπής. Συνήθως το Βραβείο είναι ένα έργο που ξεχωρίζει από την πρώτη ανάγνωση, το διαβάζει κάποιος και το πρώτο που σκέφτεται είναι «αυτό πάει για βραβείο!». Και δεν είναι τυχαίο που με το που θα φτάσει η ώρα να συζητηθεί αυτό στη συνάντηση της επιτροπής, και τα πέντε μέλη εκφράζουν την ίδια άποψη αυθόρμητα και αβίαστα.

Ο «Έπαινος» είναι η επόμενη βαθμίδα διάκρισης και η «Εύφημος Μνεία» η τρίτη. Σημαίνουν ότι τα έργα είχαν ιδιαίτερα αξιόλογα στοιχεία αλλά όχι την τελειότητα που απαιτεί ένα Βραβείο.

Όπως ανέφερα και παραπάνω, οι διακρίσεις αυτές ενέχουν κάποιες προϋποθέσεις. Γι’ αυτό μπορεί να δει κάποιος ότι σε κάποιες κατηγορίες δεν δίνεται καμία διάκριση ενώ σε άλλες μπορούν να δοθούν κάποιες διακρίσεις αλλά όχι απαραίτητα και οι τρεις.

Το σκεπτικό των διακρίσεων θα μπορούσε από μόνο του να είναι ένα αυτούσιο άρθρο!

Για αυτό και επίσης δεν είναι τυχαίο που, ενώ οι δύο άλλες διακρίσεις δεν υποχρεώνουν τον αθλοθέτη σε έκδοση, μπορεί τα έργα να βρουν την εκδοτική οδό σε άλλον εκδοτικό οίκο ή ακόμη και στον αθλοθέτη, σε επόμενο χρόνο. Γνωρίζουμε ότι οι εκδότες όταν λαμβάνουν ένα έργο προς αξιολόγηση και αυτό συνοδεύεται ήδη από διάκριση της ΓΛΣ, περιμένουν ότι θα διαβάσουν ένα έργο που έχει πολλά θετικά στοιχεία και αξίζει τον κόπο να ασχοληθούν μαζί του.

Τα συνοπτικά σχόλια αναρτώνται μετά την ημέρα της Τελετής Απονομής, συνήθως μέσα στην εβδομάδα που ακολουθεί και πλέον είναι διαθέσιμα και των παλαιοτέρων ετών στη νέα ιστοσελίδα της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς στο πεδίο των Διαγωνισμών Αποτελέσματα - Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά (womensliteraryteam.com)

9. Τέλος θέλω να μας ενημερώσετε για τις δράσεις σας και ειδικά της φιλαναγνωσίας που πραγματοποιείται πανελλαδικά! Ένα εξαιρετικά χρήσιμο κομμάτι της δράσης της Γ.Λ.Σ.

Η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά και παλαιότερα μεσολαβούσε σε επισκέψεις των μελών της σε σχολεία και φρόντιζε ώστε εκείνες οι επισκέψεις να είναι οργανωμένες και επιτυχείς και για τις δύο πλευρές. Στην πορεία του χρόνου η βιβλιοπαραγωγή αυξήθηκε, οι συνθήκες και οι επικοινωνίες εξελίχθηκαν. Τα μέλη μας πάντα επισκέπτονται σχολεία σε απευθείας επικοινωνία με αυτά για την προώθηση των έργων τους και κατ’ επέκταση της φιλαναγνωσίας γενικότερα.

Αρκετές φορές σχολεία ή οργανισμοί επικοινωνούν ακόμα και τώρα μαζί μας για να αναζητήσουν συγγραφείς με συγκεκριμένες θεματικές.

Αυτό όμως που είναι ιδιαίτερο και, θα λέγαμε, πρωτοποριακό, είναι το πρόγραμμα «Η Φαντασία πάει σχολείο». Είναι ένα ξεχωριστό, οργανωμένο πρόγραμμα επισκέψεων στον Νομό Καστοριάς που πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια. Διακόπηκε λόγω covid και ευελπιστούμε ότι θα ενεργοποιηθεί ξανά.

Αυτό που επιθυμούμε, είναι να χρησιμοποιηθεί αυτό το πρόγραμμα ως υπόδειγμα για περισσότερες αντίστοιχες δράσεις και σε άλλους νομούς της Ελλάδας.

Για το πρόγραμμα αυτό θα παραθέσω τα λόγια της απερχόμενης Συντονίστριας Εκπαιδευτικού Έργου κας Έλενας Ζυγούρη, σε ένα άρθρο που της είχαμε ζητήσει να μας στείλει για μια έντυπη εφημερίδα που είχαμε εκδώσει για την Τελετή Απονομής του Λογοτεχνικού μας Διαγωνισμού το 2019 και έχει ως εξής:

Από το 2009 η φαντασία ….επισκέπτεται τα σχολεία (Δημοτικά- Νηπιαγωγεία αλλά και ορισμένα Γυμνάσια) του νομού Καστοριάς!! Αναφερόμαστε στο εξαιρετικά επιτυχημένο και με άριστα εκπαιδευτικά και παιδαγωγικά αποτελέσματα προαιρετικό τριήμερο εκπαιδευτικό πρόγραμμα φιλαναγνωσίας «Η φαντασία πάει… σχολείο», το οποίο υλοποιείται συνήθως αρχές Μαΐου από το 2009 και κάθε δεύτερη χρονιά. Το πρόγραμμα όλα αυτά τα χρόνια οργανώνεται και υλοποιείται με την ευθύνη και το συντονισμό των πρώην Σχολικών Συμβούλων Καστοριάς και νυν Συντονιστών Εκπαιδευτικού Έργου του ΠΕΚΕΣ Δυτ. Μακεδονίας, σε συνεργασία με τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά και με την υποστήριξη της Περιφερειακής Δ/νσης Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας, της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς, των δήμων Καστοριάς, Άργους Ορεστικού και Νεστορίου και του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Καστοριάς. Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα επιτυγχάνεται η θετική κινητοποίηση των παιδιών απέναντι στο λογοτεχνικό βιβλίο, η καλλιέργεια της δημιουργικότητας και της φαντασίας τους, η ανάπτυξη φιλαναγνωστικών σχολικών πρακτικών και το άνοιγμα του σχολείου στην τοπική κοινωνία, με εργαλείο έμπνευσης την παιδική λογοτεχνία.

Το συγκεκριμένο τριήμερο οι μαθητές και εκπαιδευτικοί των σχολείων υποδέχονται 35 – 40 συγγραφείς, ποιητές και εικονογράφους πανελλήνιας και τοπικής αναγνώρισης και εμβέλειας. Οι δράσεις που αναπτύσσονται κατά τις επισκέψεις τους στα σχολεία, αλλά και κατά τις απογευματινές δράσεις στις Δημοτικές και προσφάτως στις Σχολικές βιβλιοθήκες, δράσεις για μαθητές και γονείς, αποτελούν το επιστέγασμα όλων των δραστηριοτήτων φιλαναγνωσίας, που υλοποιούνται κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα στα σχολεία. Οι δραστηριότητες ενσωματώνουν πληθώρα παιδαγωγικών και εκπαιδευτικών προσεγγίσεων και πρακτικών, κατάλληλων για την αξιοποίηση της λογοτεχνίας ως πηγής έμπνευσης και δημιουργίας. Παράλληλα, αξιοποιώντας τη σημαντική παρουσία των συγγραφέων στο νομό, διοργανώνονται από τους Σχολικούς συμβούλους πριν και τώρα από τους Συντονιστές Εκπαιδευτικού έργου επιμορφωτικά βιωματικά εργαστήρια τα οποία παρακολουθούν με εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον οι εκπαιδευτικοί όλων των συμμετεχόντων σχολείων.

Η συμμετοχή στο πρόγραμμα από τα πρώτα χρόνια εφαρμογής του είναι μεγάλη και απολύτως ουσιαστική και το πρόγραμμα αποδίδει εξαιρετικά παιδαγωγικά και ευρύτερα κοινωνικά αποτελέσματα:

Οι εκπαιδευτικοί με υψηλό αίσθημα παιδαγωγική ευθύνης αναδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να παίξει το σχολείο στη διαμόρφωση φιλαναγνωστικής κουλτούρας και διάθεσης. Προσφέρουν στους μαθητές μας τις ευκαιρίες και την πρόκληση να εκφράζονται δημιουργικά και να χτίζουν μια πιο θετική και φιλική σχέση με το λογοτεχνικό βιβλίο. Ταυτόχρονα αξιοποιούν στο μέγιστο, μέσω των σχετικών επιμορφωτικών εργαστηρίων, υψηλού επιπέδου και ποιότητας προσεγγίσεις για την ανάπτυξη της λογοτεχνικής ανάγνωσης και της αγάπης για το βιβλίο. Οι γονείς, με τη συμμετοχή τους και

τη συνέργειά τους, υποστηρίζουν την προσπάθειά μας και ωφελούνται τα μέγιστα στην υποστήριξη της ανάπτυξης της φιλαναγνωστικής ικανότητας των παιδιών τους, αλλά και της δικής τους. Οι εκάστοτε αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης (Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς και Δήμοι Καστοριάς, Άργους Ορεστικού και Νεστορίου), με τη σταθερή, και με κάθε τρόπο υποστήριξή τους συμβάλουν καταλυτικά στην υλοποίηση του εν λόγω προγράμματος- το οποίο εξελίχθηκε σε σταθερό εκπαιδευτικό θεσμό – και με τη συνεργασία, την ενότητα και τις συγκλίσεις μεγιστοποιούν το πολιτισμικό αποτέλεσμα του προγράμματος για ολόκληρη την τοπική κοινωνία. Αλλά πρωτίστως και πάνω από όλα, μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος φιλαναγνωσίας, καλλιεργούνται όλες οι απαραίτητες διανοητικές και κοινωνικές δεξιότητες των μαθητών και μαθητριών μας, των αυριανών ενεργών πολιτών και ηγετών του τόπου μας, ώστε να ονειρεύονται, να ζουν, να δημιουργούν, να χτίζουν ένα καλύτερο μέλλον.

Καθοριστική στην υλοποίηση του προγράμματος είναι όλα αυτά τα χρόνια η συμβολή της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς. Ευχαριστούμε από καρδιάς όλους τους συγγραφείς, ποιητές και εικονογράφους της για την ανταπόκρισή τους στο κάλεσμά μας, για την εθελοντική τους συμμετοχή, τη δημιουργική τους διάθεση και την εξαιρετικά ποιοτική συμβολή τους στα εκπαιδευτικά και πολιτιστικά πράγματα του τόπου μας. Ευχαριστούμε για τη συνεργασία, την πρωτοτυπία της σκέψης σας, τις ιδέες σας, τη λογοτεχνική σας ματιά στα πράγματα, την ψυχή που καταθέτετε κάθε φορά που συναντιόμαστε, την αγάπη και τα κοινά οράματα που μοιραζόμαστε! Και, ναι, αυτή η κοινή προσπάθεια οφείλει να είναι παράδειγμα και για άλλους και προφανώς να συνεχιστεί με την ίδια ζέση!!!

2019

Έλενα Ζυγούρη

Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου

ΠΕΚΕΣ Δυτ. Μακεδονίας

Για τη δράση αυτή μπορείτε να ενημερωθείτε και στην ιστοσελίδα μας Δράσεις - Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά (womensliteraryteam.com)

Εύχομαι να δούμε τις δράσεις σας και στα νησιά του Αιγαίου!

Είμαστε εν αναμονή της ανακοίνωσης των φετινών βραβείων, που θα δημοσιεύσουμε για τους αναγνώστες μας!

Ελπίζω να έχουμε παροτρύνει μετά από αυτή τη συνομιλία και ενθαρρύνει αναγνώστες μας που ασχολούνται με την συγγραφή και την εικονογράφηση, να συμμετάσχουν από εδώ και πέρα στον διαγωνισμό, να παρακολουθούν το έργο της Γ.Λ.Σ., μακάρι και να είναι την επόμενη χρονιά ανάμεσα στους βραβευθέντες ! Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να μας πείτε τι πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους! Αν έχει οριστεί κάποια επόμενη θεματική, αν είναι ανακοινώσιμη βέβαια, και τις προθεσμίες του ερχόμενου διαγωνισμού! Μα να μας δώσετε και την διεύθυνση της ανανεωμένης ιστοσελίδας σας, όπου μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να βρουν όλες τις σχετικές λεπτομέρειες.

Ευχαριστώ θερμά για την όμορφη και διαφωτιστική συνέντευξη, κυρία Βασιλειάδη!

Σύντομο βιογραφικό της Άννας Βασιλειάδη

Η Άννα Βασιλειάδη γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πειραιά και συνέχισε παρακολουθώντας εκπαιδευτικούς και μεταπτυχιακούς κύκλους μαθημάτων στο ΕΚΠΑ, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, σχετικά με την Εγκληματολογία, τις διαταραχές προσωπικότητας, το προσφυγικό ζήτημα και θέματα γεωπολιτικής της Μέσης Ανατολής.

Αγαπάει τις ξένες γλώσσες, μιλάει αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, και συνεχίζει να μαθαίνει, όπως ρωσικά, τουρκικά κ.ά.

Έχει γράψει κείμενα για παραστάσεις θεάτρου και μπαλέτου και έχει αρθρογραφήσει σε δικές της στήλες σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά κι εφημερίδες.

Έχει εκδώσει ιστορίες για παιδιά, νεανικό μυθιστόρημα και μυθιστορήματα για μεγάλους.

Έχει συμμετάσχει σε συλλογικά έργα, έχει κάνει επιμέλειες συγγραμμάτων, καθώς και πολλές μεταφράσεις.

Είναι εισηγήτρια σε ημερίδες, φεστιβάλ βιβλίου, βιωματικά εργαστήρια.

Διατελεί πρόεδρος, από το 2019, της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, της οποίας είναι μέλος από το 2007. Έχει διατελέσει επίσης μέλος της Εθνικής Εταιρείας των Ελλήνων Λογοτεχνών, καθώς και της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας, από την οποία βραβεύτηκε για λογοτεχνική της μετάφραση το 2011.