Η δημοσιογραφία κι ο κάλαθος
Γράφει ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗΣ*
Δημοσίευση 16/8/2022
Αν ζούσαμε στο 1922, εμείς οι κάτοικοι της επαρχίας, δεν θα πληροφορούμασταν τα γεγονότα, την πραγματικότητα, τα όσα συμβαίνουν στην Αθήνα. Γιατί οι εφημερίδες χρειαζόταν μερικές μέρες για να ’ρθούνε στον τόπο μας, ειδικά στα νησιά. Τότε δεν θα ερχόταν όλες· όσες ασκούσαν κριτική στην κυβέρνηση θα καθυστερούσαν περισσότερα, αν δεν «χανόταν» μεσοπέλαγα. Σήμερα, αν και οι περισσότερες αθηναϊκές εφημερίδες προστατεύουν και υμνολογούν το καθετί που έχει σχέση με την κυβέρνηση, μαθαίνουμε τι συμβαίνει. Υπάρχουν λίγες εξαιρέσεις, και κυρίως η πληροφόρηση κι η διάδοση των γεγονότων γίνεται ηλεκτρονικά. Ζούμε σε περίοδο πτώσης της δημοσιογραφίας και της στάθμης των δημοσιογράφων. Ας θυμηθούμε την έμμεση εξαγορά του τύπου, με την ονομαζόμενη «λίστα Πέτσα»· έντυπα με μικρή κυκλοφορία, ή ανύπαρκτες ιστοσελίδες επιχορηγήθηκαν υπέρμετρα και δυσανάλογα της κυκλοφορίας τους. Στις περιόδους απαξίωσης του Τύπου ο δημοσιογράφος «είναι όπως ο καφετζής, και γράφει όπως εκείνος φτιάχνει τους καφέδες που του παραγγέλνουν», μας λέει ο Γιώργος Ζιούτος.
Απ’ την αρχαιότητα οι ρήτορες υπερθεμάτιζαν ή κατακεραύνωναν τους πολιτικούς φίλους ή αντιπάλους. Τους μη αρεστούς πολιτικά τους εξοστράκιζαν οι αντίπαλοί τους. Τα χρόνια τυραννίας του Πιττακού η Σαπφώ κι ο Αλκαίος εξορίστηκαν εκτός της Λέσβου, και τούμπαλιν ο Πιττακός εξορίζεται από τους αριστοκρατικούς. Πάντοτε υπήρχαν κυβερνητικές και αντιπολιτευόμενες εφημερίδες και μέσα. Αλλά τούτη η περίοδος είναι απερίγραπτη, και εκτός συναγωνισμού. Διαβάζω άρθρα κάποιων μεγαλόσχημων δημοσιογράφων αθηναϊκών εφημερίδων και μένω ενεός. Μεταχρωματίζουν πολιτικά τα πάντα. Κάποιες ειδήσεις και γεγονότα τα αποκρύπτουν, άλλα τα παρουσιάζουν υπέρμετρα θετικά ή αρνητικά, καταπώς συμφέρει στο γκουβέρνο. Είναι οι «καφετζήδες» του Τύπου, «αγοραίοι τύποι δίχως ηθικό έρμα και δίχως ιδανικά». Έχουν σημαντική ευθύνη στην κατρακύλα του Τύπου. Απορώ όταν βραβεύουν κάποιον από αυτούς· δεν έχουν μέτρο σύγκρισης; Που πήγαν οι παλιοί, καλοί αστοί δημοσιογράφοι;
Πολλά από τα κείμενα των Αθηναίων δημοσιογράφων, αν τα έστελναν πριν ένα αιώνα στις μυτιληνιές εφημερίδες οι διευθυντές τους, Στράτης Μυριβήλης, Τέρπανδρος Αναστασιάδης, Θείελπης Λευκίας, Στρατής Παπανικόλας, θα τα έριχναν «εις τον πάτο του καλάθου των αχρήστων, ως σκουπίδια». Μεταξύ τους φιλονικούσαν, για το πια εφημερίδα έχει την πληρέστερη αρθρογραφία και ενημέρωση, τους περισσότερους και καλύτερους συνεργάτες – ειδικά λογοτέχνες και διανοούμενους – για τον μεγαλύτερο αριθμό συνδρομητών. Αλλά ως προς το επίπεδο των προς δημοσίευση κειμένων όλοι τους ήταν άτεγκτοι.
Οι σημερινοί σκέφτονται, δεν πα να λέτε εσείς, γίνεται η δουλειά μας; Φιλτράρουμε ότι θέλουμε από τα γεγονότα, κόβουμε και ράβουμε, ρωτάμε κατά το δοκούν τους κυβερνητικούς, διαστρεβλώνουμε ότι λένε οι εκπρόσωποι των άλλων κομμάτων, ρίχνουμε σε αυτούς την ευθύνη, - ειδικά στον ΣΥΡΙΖΑ. Όμως αυτή η έρμη η ιστορία τους περιμένει στη γωνία, με τον κάλαθο.
* Συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας