ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Ένα λιοντάρι στο κάστρο της Μυτιλήνης
Τμήμα κεφαλιού μαρμάρινου λιονταριού κατά τις εργασίες στα βορειοανατολικά τείχη του κάστρου
Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Δημοσίευση 21/7/2022
Ένα άγνωστο δημόσιο κτήριο στην ακρόπολη της αρχαίας Μυτιλήνης ανιχνεύεται βάσει των ευρημάτων κατά τις εργασίες στα πλαίσια του έργου της στερέωσης και αποκατάστασης του βορειοανατολικού περιβόλου του Κάστρου της Μυτιλήνης.
Τελευταίο εύρημα τμήμα ενός μαρμάρινου λέοντα της Ρωμαϊκής περιόδου. Που ήρθε να προστεθεί στην ανάγλυφη πλάκα με παράσταση άνδρα που ψαρεύει σε πλοίο, αρχιτεκτονικό μέλος με θέμα ιδιαίτερα σπάνιο στα σχετικά έργα πλαστικής, από τη Μυτιλήνη του 1ου μ.Χ αιώνα. Αλλά και ενεπίγραφα μέλη της ίδιας επίσης περιόδου.
Άλλα από αυτά τα μέλη - «καλές πέτρες» είχαν περιληφθεί ως οικοδομικό υλικό στη θεμελίωση της μεσαιωνικής οχύρωσης και άλλα ως οικοδομικό επίσης υλικό στα οθωμανικά τείχη.
Όπως είχε πει στο παρελθόν ο Έφορος Αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλος Τριανταφυλλίδης, «ανάμεσα σε αυτά τα ‘spolia’, αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη σε δεύτερη χρήση για την ανωδομή του μεσαιωνικού τείχους, εντοπίσθηκε μαρμάρινο ενεπίγραφο μέλος από σπουδαίο μνημείο, καθώς και η ανάγλυφη πλάκα με παράσταση ανδρός που ψαρεύει σε πλοίο του 1ου αιώνα μ.Χ. Σαφώς, είχε τονίσει, προέρχονται από μνημείο της πρώιμης ρωμαϊκής φάσης της αρχαίας ακρόπολης της πόλης.
Τα κλασικά τείχη
Αξίζει να αναφέρουμε ότι κατά τις εργασίες στο βορειοανατολικό περίβολο του κάστρου της Μυτιλήνης έχουν εντοπισθεί πολύ σημαντικά ευρήματα όπως αυτά του αρχαίου κλασικού τείχους του τέλους του 5ου αι. π. Χ. «Επάνω στο οποίο, λέει ο Έφορος Αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλος Τριανταφυλλίδης, θα στηριζόταν η πλίνθινη, σήμερα κατεστραμμένη λόγω των ευτελών υλικών ανωδομή του».
Η αποκάλυψη αυτού σύμφωνα με τον κ. Τριανταφυλλίδη, «διαφώτισε μια πτυχή της αρχαίας ιστορίας της Μυτιλήνης που σχετίζεται με την αποστασία των Μυτιληναίων από την Αθηναϊκή Συμμαχία στο τέλος του 5ου αιωνα π. Χ., η τιμωρία των οποίων κατά τον Θουκυδίδη και τον Διόδωρο τον Σικελιώτη ήταν δήμευση του στόλου και η αποξήλωση των τειχών, «τα τείχη καθείλον», που ουσιαστικά σήμαιναν και την απώλεια της κρατικής κυριαρχίας της Μυτιλήνης».
Με το ιστορικό αυτό συμβάν φαίνεται να συνδέεται και το αλώβητο θεμέλιο της κλασικής οχύρωσης, στο φυσικό, σεισμογενές ρήγμα, που βρίσκεται στο σημείο αναστήλωσης του βορείου περιβόλου του μεσαιωνικού κάστρου της πόλης, δηλώνοντας ως σιωπηλός μάρτυρας την μακραίωνη ιστορία της πόλης.
Τα οθωμανικά και τα μεσαιωνικά τείχη
Εκτός από το παραπάνω, κατά το τμήμα (μήκους 250 μέτρων) του έργου της στερέωσης και αποκατάστασης του βορειοανατολικού περιβόλου του Κάστρου της Μυτιλήνης που αποχωματώθηκε και διερευνήθηκε η υποθεμελίωσή του, εντοπίσθηκε στο ανώτερο τμήμα ο οθωμανικός περίβολος του 19ου αιώνα, ενώ για πρώτη φορά επιβεβαιωμένα διερευνήθηκε η μεσαιωνική οχύρωση του 14ου αιώνα μ. Χ., σε ύψος ενός μέτρου, κάτω από τον οθωμανικό περίβολο.
Στην μεσαιωνική οχύρωση, συμπεριλήφθηκαν οι «καλές πέτρες», ως οικοδομικό υλικό σε δεύτερη χρήση, δηλαδή «spolia» από αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη σε δεύτερη χρήση για την ανωδομή του μεσαιωνικού τείχους, το οποίο είναι σαφώς λεπτότερο από το οθωμανικό».
Ανάμεσα σε αυτά εντοπίσθηκαν επιγραφές, η παράσταση ανδρός που ψαρεύει σε πλοίο του 1ου αιώνα μ.Χ.» και φυσικά όλα τα υπόλοιπα που ήρθαν στο φως στη συνέχεια. «Σαφώς είχε πει ο κ. Τριανταφυλλίδης, πρόκειται για μνημείο της πρώιμης ρωμαϊκής φάσης της αρχαίας ακρόπολης της πόλης, όπως αυτή βρισκόταν στο βραχώδες ύψωμα του σημερινού μεσαιωνικού Κάστρου».